این روزها نمیتوان از شرکت موفقی حرف زد و به مسئولیت اجتماعی آن سازمان اشارهای نکرد. مسئولیت اجتماعی دیگر یک انتخاب برای شرکتها نیست، بلکه یک باید است. مسئولیت اجتماعی شرکتی تنها وظیفهای مسئولانه در قبال جامعه نیست، بلکه خلقکنندهی ارزشهای معنوی و مادی برای خود سازمانهاست که نهتنها قدرت و اعتبار برند را افزایش میدهد، بلکه در میزان وفاداری کارمندان نیز مؤثر است.
مسئولیت اجتماعی شرکتی یا corporate social responsibility، مجموعهی اقداماتیست که هر سازمانی در قبال جامعهای که در آن فعالیت میکند، انسانها و کرهی زمین انجام میدهد. برای رسیدن به توسعهی پایدار، نیاز است تا هر شرکتی مسئولانه عمل کند و تنها سود مالی خود شرکت را در نظر نگیرد.
۱. در واقع با توجه به هرم مسئولیت اجتماعی که کارول در سال ۱۹۹۱ ارائه داد، پایینترین و اولین سطح مسئولیت اجتماعی شرکتها، سودآور بودن آنهاست. هر شرکتی در اولین قدم باید بتواند به لحاظ مادی سودآور باشد تا بتواند مسئولیت اقتصادی خودش را به جا بیاورد و حقوق کارکنان را پرداخت کند.
۲. همچنین نهتنها درآمدهای هر شرکتی باید از راههای قانونی به دست آمده باشد بلکه خدمات و محصولات نهایی نیز باید منطبق با قانون تولید شده باشند. شرکتها باید دربارهی فعالیت و تولیداتشان صادق و شفاف باشند. سازمانها موظفند قوانین استخدامی، مالیاتی، رقابت با سایر شرکتها و ایمنی کارکنان را رعایت کنند. این مسئولیتهای حقوقی شرکتها در سطح دوم هرم کارول جا میگیرند.
۳. قانون برای هر تجارتی ضروری است، اما کافی نیست. البته که هر قانونی بر روی پیشفرضیهایی اخلاقی استوار است، اما مسئولیت اخلاقی شرکتها از مرزهای قانون فراتر میروند. سازمانها باید به آداب اجتماعی و هنجارهای اخلاقی در حال تکامل جامعه احترام بگذارند و انتظارات معنوی کارکنان و جامعه را برآورده سازند. شرکتها باید به عدالت پایبند باشند و حقوق انسانی افراد را تکریم کنند.
۴. شرکتها هم از دو طرفهبودن روابط مستثنی نیستند. مردم ترجیح میدهند مشتری شرکتهایی باشند که آنچه را از جامعه گرفتهاند به جامعه برمیگردانند. مسئولیت بشردوستانه که بالاترین سطح این هرم است، ذاتاً اجباری و قانونی نیست. اما همین انتخاب بر اساس انگیزههای اخلاقیست که به رابطهی شرکتها و مردم استحکام میبخشد. از فعالیتهای خیریهای گرفته تا تلاش برای بهبود شرایط محیطزیستی، از قدمبرداشتن برای رفع تبعیضهای نژادی تا فرهنگسازی دربارهی کاهش مصرف انرژی، همگی اقدامهای مسئولانهای هستند که شرکتها میتوانند انجام دهند.