همه‌چیز به تکه‌های کوچک پلاستیک ختم می‌شود
پلاستیک هیچ‌گاه تجزیه نمی‌شود. بعد از گذشت سال‌ها و قرن‌ها، پلاستیک‌ها تنها به قطعات ریزِ پلیمری تبدیل می‌شوند و خطر بیشتری برای سلامت ما و دیگر حیوانات دارند. میکروپلاستیک‌ها آن‌قدر کوچک هستند که با تنفس، همراه ذرات گرد و غبار معلق در هوا، به داخل ریه‌ها کشیده می‌شوند، از آنجا وارد جداره‌ی مویرگ‌ها شده، فشار اسمزی خون را افزایش می‌دهند و ناراحتی‌های جدی گوارشی ایجاد می‌کنند.
میکروپلاستیک در خاک
اما این تنها راه ورود میکروپلاستیک به بدن انسان‌ها و حیوانات نیست. این ذرات بسیار کوچک، از طریق کودهای فرآورده از فاضلاب به درون خاک می‌روند و نه تنها بر زنجیره تولیدات کشاورزی و غذای دام‌ها و انسان‌ها تأثیر می‌گذارند، بلکه با نفوذ به عمق زمین، آب‌های زیرزمینی را نیز آلوده می‌کنند.
میکروپلاستیک در دریا
میکروپلاستیک‌های موجود در دریا نیز با چتر دریایی و پلانکتون‌ها اشتباه گرفته می‌شوند و به همین ترتیب در هر سطحی از شبکه‌ی غذایی دریایی، از تولیدکنندگان اولیه تا ماهی‌ها، نهنگ‌ها و حتی نمک دریایی وجود دارند. میکروپلاستیک‌ها با پراکنش گونه‌های خاصی از حشرات دریایی ارتباط دارند و این جانوران از میکروپلاستیک‌ها به عنوان سایت‌های تخم‌گذاری خود استفاده می‌کنند. در واقع میکروپلاستیک‌ها مخزنی از مواد شیمیایی سمی هستند، زیرا که آلاینده‌ها و فلزات سنگین و سموم را جذب می‌کنند و این آلودگی‌های تجمعی را انتقال داده و در محیط پایدارتر می‌کنند.
میکروپلاستیک در لیوان‌های آب آشامیدنی
این آلاینده‌ها از فیلتراسیون آب شیرین هم عبور می‌کنند و به لیوان‌های آب آشامیدنی ما می‌رسند. طبق نتیجه‌ی تحقیقاتی که در مجله‌ی Environment International منتشر شد، میکروپلاستیک‌ها در جفت جنین‌های متولدنشده هم دیده شدند. هنوز از تأثیرات قطعی میکروپلاستیک‌ها بر سلامت انسان‌ها اطلاعات کامل و دقیقی در دسترس نیست اما این از خطرناکی پلاستیک‌های یک‌بار مصرف کم نمی‌کند زیرا که می‌دانیم پلاستیک‌ها از مواد نفتی تشکیل می‌شوند و قطعاً در تماس با مواد خوراکی مضرات زیادی برای انسان‌ها دارند.
چگونه یک پلاستیک کوچک جانِ پیروز ایران را گرفت؟
«در مراحلی که پیروز تقریباً از آب و گل بیرون آمده و به شرایطی رسیده بود که احساس کردیم زنده می‌ماند، ناگهان با غذا نخوردن و حالت نامساعدی مواجه شدیم که همیشه هم برای پیروز اتفاق می‌افتاد. در همان اولین تماسی که تیمارگر با ما گرفت، موضوع احتمال مسدود شدن سیستم گوارش با پلاستیک را مطرح کرد و با همین پیش‌زمینه او را به بیمارستان بردیم، آنجا بیهوش و اسکن شد، اما چیزی مشاهده نشد و به پردیسان برگردانده شد. پیروز حالش مساعد نبود و مجدد بستری شد. طبق گزارش‌هایی که پاتولوژیست و کالبدگشایی اعلام کردند، به نظر می‌رسد که به دلیل خوردن یک تکه کوچک پلاستیک تلف شده است. یک تکه پلاستیک یا لاستیک کوچک آنجا وجود داشته که پیروز آن را خورده بود و در دریچه پیلور و درست جایی قرار گرفته بود که در اسکن نشان نمی‌داد و به رغم چند بار اسکن توسط بهترین متخصصان هم دیده نشد. به همین دلیل سیستم گوارش پیروز خوب عمل نکرد، ضمن آنکه آسیب‌ها و بیماری‌های قبلی نیز پابرجا بود. سیستم گوارش، تنفس و کلیه‌های پیروز ضعف‌هایی داشت و از بدشانسی ما این تکه‌پلاستیک، پیروز را ضعیف کرد و کلیه‌هایش که از قبل بیمار بودند، از کار افتادند.»[1]
آینده از آن‌چه فکر می‌کنیم نزدیک‌تر است
با این‌که تنها حدود ۵۰ سال از عمر تولید پلاستیک‌های یک‌بار مصرف می‌گذرد، معضل زباله‌های پلاستیکی گریبانگیر انسان‌ها و حیوانات شده است. برون‌رفت از این مسأله‌ای که دچارش هستیم تنها با فرهنگ‌سازی و تغییر رفتار مصرفی شهروندان ممکن است تا بتوانیم عوارض حضور بی‌رویه‌ی پلاستیک‌های یک‌بار مصرف در زندگی را کم کنیم. بسیاری از محصولات یکبارمصرف جایگزین‌های چند‌بارمصرفی دارند که برخلاف پسماندهای انبوه پلاستیکی، تا سال‌های طولانی در چرخه‌ی استفاده باقی می‌مانند و باعث کاهش چشم‌گیری در استفاده از محصولات یکبارمصرف می‌شوند.
[1] https://www.sharghdaily.com/fa/tiny/news-921294
